Türkiye’nin 6 Şubat’tan bu yana gayretini sürdürdüğü yıkıcı zelzelelerin akabinde yaralar sarılmaya başlandı, kentlerin tekrar ayaklanması için çalışmalar hızlandırıldı.
Bu süreçte bir prensip de imza atıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli’nin oluşturulacağını duyurdu.
Şehirlerin doğal afetlere daha hazırlıklı hale getirilmesi için oluşturulan projenin birinci toplantısı ise 3 Mart’ta İstanbul’da Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Ofisi’nde gerçekleştirildi.
Türkiye afetlere hazır hale getiriliyor
Yetkin bilim insanları, ilgili kurumların teknik gruplarının yanı sıra yabancı uzmanların da takviye vereceği çalışmada yer alacak konsey üyeleri belirlendi.
Son olarak, projedeki çalışma kümelerinin vazife alanları belirli oldu.
İkinci toplantı ise 10 Mart’ta Gaziantep’te Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum uyumunda gerçekleştirildi.
13 şura oluşturuldu
Kurum, toplantı sonrası yaptığı açıklamada, kentleri afetlere karşı dirençli hale getirecek konseylerin, “Destek Hizmetleri ve Toplumsal Politikalar”, “Deprem ve Yer Bilimleri”, “Hasar Tespit” “Enkaz ve Atık Yönetimi”, “Şehirleri İnşa ve İhya”, “Kentsel ve Kırsal Dönüşüm”, “Mekansal Planlama”, “Yeni Yapı Teknolojileri”, “Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Akıllı Şehirler”, “İklim Dostu Yeşil Dönüşüm”, “Kentsel ve Kırsal Altyapı”, “Tarihi ve Kültürel Miras” ve “Kriz İdaresi ve İletişim”isimleriyle oluşturulduğunu bildirdi.
Murat Kurum başkanlığında toplantı başladı
Son olarak 3’üncü toplantı ise bugün İstanbul’da Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Ofisi’nde başladı. Toplantı öncesi değerlendirmelerde bulunan, Sarsıntı ve Yer Bilimleri Şurası Üyesi Prof. Dr. Cenk Yaltırak, değerlendirmelerde bulundu.
“Bütün yaptığımız hesaplamalar üç boyutlu”
İstanbul ve Marmara Bölgesinin değerli bir gündem olduğunu belirten Prof. Dr. Cenk Yaltırak’ın açıklamaları şu formda:
Benim de o paralelde yürüttüğüm çalışmalar var. Onları izleyeceğiz. Yani bakanlık neler yapıyor? O mevzuda bilgi alacağız. Büyük ihtimalle bir yol haritası gösterilecek. Onun üzerinden, biz de kendi yaptıklarımızı, neler yapılması gerektiği tarafındaki görüşlerimizi Bakanlığa ileteceğiz. İstanbul Teknik Üniversitesi’nde yürütülen bir çalışma sonucu yeni bir fay haritası yapıldı. 2022 yılında da dünyanın en güzel mecmualarından birinde yayınladık bunu. Bu fay haritası daha evvelki haritalardan daha çok data kapsıyor. Yani 22 bin kilometre sismik bilgiden yapılmış bir harita. Daha evvelki haritalar 2001 yılında işte bin 630 kilometre ve ona katkıda bulunan bir ölçü, yani 2 bin 500’ü bulan kilometre bir bilgiye sahipti.
Şu anda elimizde çok büyük bir data setinden yapılmış bir fay haritası var. Bütün yaptığımız hesaplamalar üç boyutlu, daha evvelkilerin hepsi iki boyutluydu. Vakit bağımlı olarak yapıyoruz. Birebir vakitte elimizde oluşturduğumuz, Marmara Bölgesi’ndeki tabanların özel bir haritası var. O özel haritaya nazaran de ivmeler, tasarım ivmeleri, spektral ivmeleri hesaplayabiliyoruz. Şimdilik çok büyük bir bilgi ile uğraştığımız için 120 bin noktada 750’ye 750 metrelik pikseller içinde her yerin davranışını biliyoruz.
“Hastanın hangi hücreleri tehlikeliyse onları alacağız”
Eskiden olmuş yani 2019 sarsıntıları, bu en son Düzce’de olan zelzelede de modelimizi test ettiğimiz vakit yaptığımız hesaplamaların yüzde 95 başarılı olduğunu görüyoruz. Bu çok kıymetli bir şey zira Marmara’da 100 tane istasyon var. Rastgele bu istasyonlar ve biz 750 metreye 750 metre piksellerde hesapladığımız datalar ve koyduğumuz algoritmayla görülüyor ki yüzde 95 başarımlı. Yani bunlar yüz metreye, yüz metre inse de büyük ihtimalle muvaffakiyetim oranı, bu oranlar içinde kalacak. Bu çok kıymetli, büyük bir şey. Daha şimdi farkında da değiller. Bu bütün yaklaşımları değiştiriyor, zira bu prensiplere nazaran tıpkı sokaktaki bir binaya hasar atayabilirsiniz, birine atamayabilirsiniz. Zira binayı da bu işin içine kattığınız vakit, kentin topluca yıkılması gerekmiyor.
İstanbul’u baştan aşağı yenilemek gerektiği söyleniyor. Biz de o denli değil diyoruz. Laparoskopik cerrahiyle müdahale üzere, hastanın hangi hücreleri tehlikeliyse onları alacağız. Büyük bir ekonomik açmazın içine sürükleyebilecek bir yapılaşmaya karşı; zira materyal yok, insan yok, kısa vakitte yapmak da mümkün değil. Yanlış yerden başlarsanız hakikat yapılması gereken yeri de yapmamış olacaksınız. Onun için bu anlayışı değiştirilmesine çalışıyoruz.
“Karar vericilere bir teklifler silsilesi hazırlamış bulunuyoruz”
Prof. Dr. Haluk Özener ise, şu tabirleri kullandı:
Bu toplantı buradaki üçüncü toplantı olabilir fakat bu kümenin üyeleri olarak tekraren uzaktan ilişki yaparak biz muhakkak toplantılar yaptık ve sonucunda karar vericilere bir teklifler silsilesi hazırlamış bulunuyoruz. Bilhassa zelzele ve yer bilimleri çalışma kümesi üyeleri olan jeofizik, jeodezi, jeologlar, yer bilimciler yani sarsıntı mühendisleri, inşaat mühendisleri ve tarihçiler de var. Bilhassa, faylardaki sarsıntı tekrarlama aralıkları, sakınım zonları ve zelzele ziyanlarının azaltılması konusunda üzerimize düşen hangi misyonlar olabilir ve karar vericilere ne üzere teklifler sunabiliriz, bunları yazılı hale getirdik. Cumhurbaşkanlığımıza, münasebetiyle da bugün burada Etraf ve Şehircilik Bakanımız Murat Kurum Beyefendiye takdim edeceğiz.
