11 ayın sultanı Ramazan’ın sonlarına yaklaşılırken, bayram sevinci başladı.
Ramazan Bayramı’na sayılı günler kala, özel dalda birçok şirketin bayram tatilini tüm haftaya yayması, milyonlarca vatandaşın memleketlerine ya da tatil beldelerine gitme planı yapmasına yol açtı.
Ulaşımda hareketlilik
Bu durum, hem hava hem kara ulaşımında da hareketlilik yarattı.
Bayramda özel aracı ile seyahat yapmayacak olanlar, otobüs ve hava yolu firmalarının yolunu tuttu.
Fakat, bayramda seyahat yapacak olanların karşısına artırımlı ulaşım fiyatları çıktı.
Fiyatlar yüzde 50 değişti
Yaptığımız araştırmaya nazaran, bilhassa karayolu ulaşımında, bayram öncesi ve bayram haftası ortasında fiyatların yüzde 50’nin üstünde değişkenlik gösterdiğini tespit ettik.
350 TL’lik bilet 500’e çıktı
Örneğin, İstanbul Otogarı’ndan İzmir’e yapılacak bir otobüs seyahati 13 Nisan Perşembe günü 350 TL kadar tutarken, bayram haftasının başlayacağı 14 Nisan Cuma günü birebir firmanın bilet fiyatı 500 TL’ye çıkıyor.
Yani birebir otobüs biletinde, 1 gün ortayla yüzde 40’ın üstünde fiyat değişimi yaşanıyor.
Yapılacak seyahatte uzaklık arttıkça 1 günlük artırım oranı da katlanıyor.
Örneğin, 13 Nisan Perşembe günü İstanbul Otogarı’ndan Bodrum’a yapılacak bir otobüs yolcuğu seyahat 450 TL kadar tutarken, 14 Nisan günü bu bilete yüzde 66 kadar artırım geliyor ve bilet fiyatı 750 TL’ye çıkıyor. Bu fiyatların ve 1 günlük fiyat değişimlerinin birçok firmada benzerlik gösterdiğini belirtelim.
Akaryakıt fiyatında değişiklik yok
Otobüs bilet fiyatlarında kuşkusuz akaryakıt maliyeti büyük rol oynuyor. Dolayısı ile, bilet artırımlarının ardında akaryakıt fiyatlarındaki değişimlerin olup olmadığı sorusu da akıllara gelebilir.
Fakat, otobüslerin dizel motorlu olduğu gerçeğinden yola çıkarak motorin fiyatlarının son 1 aylık değişimine bakıldığında, litre başına fiyatların çabucak hemen tıpkı kaldığı görülüyor.
Örneğin, bundan 1 ay evvel, yani 14 Mart tarihinde litre fiyatı 21.63 TL olan motorin, ay içinde 19.66 TL’ye kadar ucuzlarken, 11 Nisan itibariyle 21.1 TL’ye çıktı. Sonuç olarak, son 1 ayda motorin fiyatında 50 kuruşluk bir ucuzlama geldi. Dolayısı ile, fiyat artışlarının akaryakıt maliyetli olmadığı söylenebilir.
Hava yolunda da fiyat arttı
Bir başka yandan, otobüs bilet fiyatlarını mercek altına alırken, hava yolu nakliyatından da bilet fiyatlarına göz atmakta yarar var. O denli ki, farklı hava yollarında fiyatlar incelendiğinde dikkat çeken sonuçlar dikkat çekiyor.
Örneğin, bir hava yolu şirketinin 13 Nisan tarihinde İstanbul Havalimanı-İzmir Adnan Menderes Havalimanı ortasında seyahatinin bedeli, öğle saatlerinde bin 163 TL halinde. Birebir şirketin 14 Nisan tarihli misal saatlerde tıpkı güzergahtaki bilet fiyatı ise 13 Nisan tarihi ile teğe bir birebir olacak halde yeniden bin 163 TL kadar.
Bu şirketin, tıpkı güzergahta bayram haftasındaki fiyatları ise bin 600 TL’ye kadar çıksa da artırım oranının, otobüs biletlerindeki oranın altında kaldığı görülüyor.
Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan İzmir’e yapılacak uçak seyahatinde ise bir diğer hava yolu şirketi tercih edildiğinde 13 Nisan tarihinde bilet fiyatı bin 24 TL kadar. 14 Nisan tarihinde ise birebir seyahat bin 400 TL’ye çıkıyor. Yani bu bilete de 1 günde yüzde 40 kadar artırım geldiği anlaşılıyor.
“Tarifede belirlenen fiyatı almaktadırlar”
Konuya ait Habertürk’e açıklamalarda bulunan Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) İdare Şurası Lideri Birol Özcan, otobüs bilet fiyatlarının firmalar tarafından bakanlığa bildirilip, bakanlığın onayının alınması sonrasında belirlendiğini aktardı.
Özcan, belirlenmiş fiyat tarifelerinin 4 aylık müddet geçmeden evvel artırılamayacağını, otobüs firmalarının bu belirlenmiş tarifeye uymak zorunda olduklarını bildirerek, şu sözleri kullandı;
Bayram sonrası fiyatlar düşebilir
Günlük bin 200 çıkış yapılan İstanbul Otogarı’nda 14 Nisan 2023 tarihi itibariyle günlük 2 bin otobüsün sefer yapmasının beklendiğini vurgulayan TOFED İdare Şurası Lideri Birol Özcan, şöyle devam etti;
Bayram periyodunda, ülke genelinde olağan sefer sayılarının yüzde 50 oranında artış göstereceği öngörülmektedir. Uçaklarda olduğu üzere yolcu biletleri düşük yoğunluk dönemlerde firmaların ortasındaki rekabet kaynaklı sebeplerden dolayı yüzde 30 tarife indirimi yetkisi kapsamında düşebilmektedir. Ağır dönemlerde bu yolcu talebine bağlı olarak yüzde 30 indirim uygulanmayan firmalarda olabilmektedir, bu durum ticaret hayatının olağan akışına uygundur. Firmalarımızın hali hazırda mevcut bilet fiyatları olması gerekenin çok altında seyretmektedir. Çünkü akaryakıt fiyatları ve kesimin girdi maliyetleri bilet fiyatlarına tam olarak yansıtılamamaktadır
Birol Özcan, bayram sonrasında yaz döneminin başlamasıyla birlikte yolcu hareketliliği beklendiğinden, yolcu bilet fiyatlarında değerli düşüş yaşanabileceğini de bildirdi.
