İsrail hükümeti, Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sonlandırmayı amaçlıyor.
Reform paketiyle yargının, yargıçların seçimi üzerindeki tesirinin azaltılması hedefleniyor.
Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının kimi yetkilerini Meclis’e devretmeye yönelik atakları, Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı düzeneği ortasında tansiyona yol açtı.
Gerilimin arttığı şovların akabinde iç savaş uyarısı
On binlerce İsrailli, düzenlemeyi protesto etmek için haftalardır protestolarını sürdürüyor.
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, son günlerde tansiyonun yükseldiği şovların gölgesinde iç savaş konusunda ihtarda bulunmuştu.
Herzog: Bütün İsrail halkının gözleri sizde
Yeni bir açıklama yaparak Başbakan Binyamin Netanyahu’ya seslenen Herzog, düzenlemenin geri çekilmesi istedi:
Bu akşam çok sıkıntı sahneler gördük. Başbakana, hükümete ve koalisyon üyelerine sesleniyorum: Hisler güç ve acı verici. İnsanları derin bir telaş sarıyor. Güvenlik, iktisat, toplum… her şey tehdit altında. Bütün İsrail halkının gözleri size çevrilmiş durumda.
Gantz: İç savaştan korkuyorum
Eski İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, hükümetin tartışmalı yargı ıslahatına karşı ülke genelinde gitgide artan şovlara ait, “Burada (İsrail’de) bir iç savaş çıkmasından korkuyorum.” demişti.
Gantz, “Halkımın içinde yaşıyorum ve nasıl parçalandığımızı görüyorum.” sözlerini kullanmıştı.
“Yasayı derhal durdurmaya davet ediyorum”
Tel Aviv’de kimi kesitler, ülkedeki karışıklığın önüne geçmek istiyor. Cumhurbaşkanı Herzog, kelam konusu açıklamasının devamında şunları söyledi:
İsrail halkının birliği ismine, sorumluluk ismine maddeyi derhal durdurmaya davet ediyorum. Knesset’teki tüm parti önderlerine, koalisyona ve muhalefete sesleniyorum.
İsrail basını: Netanyahu’dan geri adım bekleniyor
Bu ortada İsrail basını, Netanyahu’nun, yargı ıslahatı düzenlemesini geri çekmesinin beklendiğini yazdı.
Jerusalem Post gazetesi, “Netanyahu’nun yargı reformuyla ilgili maddeyi dondurduğunu bir açıklamayla duyurması bekleniyor.” diye yazdı. Times of Israel gazetesi de birebir bilgiyi paylaştı.
3 kabine üyesinden durdurma kararına destek
Öte yandan, İsrail’de iktidardaki Likud partisinden 3 bakan, ülkede siyasi krize yol açan “yargı reformu” planını durdurma istikametinde karar alması durumunda, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun bu kararını destekleme niyetinde olduklarını açıkladı.
Binyamin Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında kelam sahibi olmasını öngören “yargı reformu”, ülke genelinde 12 haftadır protestolara neden olurken, düzenlemenin durdurulması davetinde bulunan Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın pazar akşamı misyondan alınması bardağı taşıran son damla oldu.
Gallant’ın vazifeden alınması üzerine yüz binlerce İsrailli sokaklara döküldü.
“Bedelini ağır ödedik”
İsrail basınının aktardığına nazaran, Netanyahu liderliğindeki Likud’dan Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar, ülkedeki krize ait, şöyle dedi:
Açıklama yapmamanın bedelini ağır ödedik. Yargı sisteminde yapılacak ıslahat gerekli ve hayatidir. Lakin mesken yandığında kimin haklı olduğunu soramazsınız, su dökmeli ve içindekileri kurtarmalısınız.
Eğer Başbakan, ülkede meydana gelen çatlağı önlemek için (yargı düzenlemesi) yasa tasarısını durdurmaya karar verirse, onun bu tavrını desteklemeliyiz.
“Rotanın yine hesaplanmasını tavsiye ederim”
Diaspora İşleri Bakanı Amichai Chikli de, yargı düzenlemesi konusunda yine kıymetlendirme yapma davetinde bulundu.
“Her zamankinden daha elzem olan yargı ıslahatına duyulan derin muhtaçlığı tespit etmekte değilse bile, bunu gerçekleştirme biçimi konusunda yanıldık.” diyen Chikli, “Yani, (İsrail menşeli navigasyon yazılımı) Waze’de olduğu üzere, son varış noktası değişmese bile, rotanın tekrar hesaplanmasını tavsiye ederim. Evet, (yargıda ıslahat konusunda) büsbütün haklı olsak bile.” görüşünü savundu.
“Reform gerekli ve bunu yapacağız”
Ekonomi Bakanı Nir Barkat da yasa tasarısını durdurma ve gelecekteki adımları tekrar değerlendirmeye karar verirse, Başbakan Netanyahu’nun bu kararını destekleyeceğini açıkladı. Barkat, “Reform gerekli ve bunu yapacağız, lakin bir iç savaş değerine değil.” sözlerini kullandı.
Öte yandan, tartışmalı yargı düzenlemesinin en büyük savunucularından Adalet Bakanı Yariv Levin’in ise geri adım atmaya niyetli olmadığı kaydediliyor.
Levin’in, yasa tasarısının ertelenmesi yahut askıya alınması halinde, hükümet koalisyonundan ayrılma tehdidinde bulunduğu belirtiliyor.
Savunma Bakanı’nın çağrısı
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, ülkede siyasi krize ve kitlesel protestolara yol açan tartışmalı yargı düzenlemesinin durdurulması için dün hükümete davet yapmıştı.
Savunma Bakanı, “Ülke içindeki ayrılık, İsrail ordusuna ve savunma teşkilatına derinlemesine nüfuz etti. Bu, İsrail’in güvenliğine yönelik açık ve büyük bir tehdittir. Buna müsaade vermeyeceğim.” demişti.
Savunma Bakanı Gallant’ın davetine, Likud içinden de takviye gelmişti.
Netanyahu Gallant’ı misyondan aldı
Likud milletvekilleri Yuli Edelstein ve David Bitan, Gallant’a katılarak, yasa tasarısının durdurulması ve diyalog davetinde bulunmuştu.
Başbakan Binyamin Netanyahu ise, Gallant’ı misyondan alarak yargı düzenlemesi konusunda geri adım atmayacağının iletisini vermişti.
Bunun üzerine yüz binlerce İsrailli dün akşam saatlerinden itibaren ülke genelinde sokaklara dökülmüştü.
Hükümetin tartışmalı yargı reformu
Adalet Bakanı Yariv Levin, 5 Ocak’ta Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sonlandıran, yargının, yargıçların seçimi üzerindeki tesirini azaltan bir “yargı reformu” planladıklarını duyurmuştu.
Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının kimi yetkilerini Meclise devretmeye yönelik atakları, Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı sistemi ortasında tansiyona yol açmıştı.
Ülkedeki en yüksek yargı makamı olarak vazife yapan İsrail Yüksek Mahkemesi, Meclis’in çıkardığı kanunları, anayasa taslağı olarak kabul edilen “temel yasalara” karşıtlık gerekçesiyle bozma yetkisine sahip.
Tepki çeken düzenleme
Netanyahu hükümeti, açıkladığı yargı düzenlemesinde, Yüksek Mahkeme’nin, Meclis’in çıkardığı kanunları bozma yetkisinin büyük ölçüde elinden alınacağını belirtmişti.
Hükümetin yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında kelam sahibi olmasını öngören yargı düzenlemesi, İsrail içinde ve milletlerarası alanda ağır biçimde eleştirilmişti.
Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un, taraflara “iç savaş” uyarısı yaparak sunduğu alternatif tasarı da iktidar tarafından reddedilmişti.
