Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde bulunan dünyanın birinci borsa binasına ilgi her geçen gün artıyor. Bölgede yıllarca hafriyat başkanlığını yürüten Prof. Dr. Elif Özer, Roma periyodundan kalma Aizanoi Antik Kenti’ndeki birinci borsa binasının dünyada daha tanınır hale getirilmesi gerektiğini söz etti.
YAZITLARIN TAMAMI AİZANOİ’DE YER ALIYOR
Özer, “Aizanoi Antik Kenti, pek çok bakımdan birincileri barındırmaktadır. Bunlardan birisi de dünyanın birinci borsası olarak bilinen Macellum alanının Aizanoi’deki tespitidir. MS 304 yılında, İmparator Diocletianus’un tavan fiyatları kararnamesi çıkarması ve enflasyonla gayret için bu yazıtı imparatorluğun pek çok kentine yollaması ile ortaya çıkıyor. O devirde Macellum et ve balık pazarına yuvarlak bir Tolus yapılıyor ve tüm yazıtlar buraya kazınıyor. Bu yazıtlardan öbür yerlerde de var lakin tamamının olduğu tek yer Aizanoi. Bu açıdan çok kıymetli.” dedi.
“GONG SESİ İLE BORSA AÇILSIN” ÖNERİSİ
Kütahya Aizanoi’nin tanıtılması için tekliflerde bulunan Özer, “Örneğin İstanbul Borsası’nın açılışı, New York Borsasının açılışı yahut Tokyo Borsası’nın açılışı bu alanda Macellum’daki Tolus’ta bir gong çalarak yapılabilir. Bu formda hem Aizanoi’ye katkı sağlanmış olur, hem Kütahya’ya turizmin gelişmesi açısından çok büyük katkılar sağlanmış olur. Biz de kazımızda daha fazla çalışmalar yapabilmek için sponsorlar bulabiliriz o sayede.” ifadelerini kullandı.
DÜNYANIN BİRİNCİ BORSASI
Roma periyodunda 330-726 yıllarında piskoposluk merkezi olan Aizanoi, 7’nci yüzyıldan itibaren bu ehemmiyetini yitirdi. Ortaçağ’da bir hisara dönüştürülen Zeus Tapınağı etrafındaki düzlük alan, 13’üncü yüzyılda Çavdar Tatarlarınca üs olarak kullanıldı. Bundan ötürü bölgeye Çavdarhisar ismi verildi. Daha sonra Roma İmparatoru Diocletianus’un enflasyonla gayret gayesiyle hazırladığı mal satış bedellerinin taş bloklar üzerinde duyurulduğu Aizanoi, dünyanın birinci borsasına konut sahipliği yapmaya başladı.
GÜNÜMÜZE İLHAM VERİYOR
1970 yılındaki Gediz zelzelesinin akabinde ortaya çıkarılan yuvarlak binada İmparator Diocletianus’un, fiyatların olağandışı artışının önüne geçmek ve enflasyonu denetim altına almak gayesiyle aldığı Narh Kararnamesi yer alıyor. Bu kararnamede, yaklaşık bin 500 kalemde 4’üncü yüzyılın ticaretinde yer alan mal ve ticari eşyaların tavan ünite fiyatları ve birbirlerine karşı olan kıymetlerinin verildiği görülüyor. Bu kararların, günümüzde her ekonomik buhrandan sonra alınan istikrar paketlerinin antik devirdeki karşılığı olduğu varsayım ediliyor. Ayrıyeten borsadaki tavan fiyatlar fermanı, günümüze ilham vermeyi sürdürüyor.
