Enerjide dışa bağımlılıktan kurtulmaya çalışan Türkiye, bir yandan da içeride kayıt dışılıkla çaba ediyor. Kanunlardaki boşluklar ile birebir eserdeki fiyat farklılıklarından faydalanan fırsatçılar, geçersiz faturalarla devletin milyarlarca liralık vergi kaybına yol açıyor. Fırsatçılar tıpkı vakitte vergisini sistemli ödeyen firmalara, pazar hissesini küçülterek ziyan veriyor.
“TERÖRDEN BİLE DAHA TEHLİKELİ”
Ergaz Genel Müdürü Abubekir Yağız, Türkiye’nin birinci sorununun kayıt dışılık olduğunu belirterek, “Bu terörden bile daha tehlikeli. Türkiye bir yere gelecekse kayıt dışılığı çözmeli. Kayıt dışılığın bedelini ağır ödüyoruz. Bağlantı çağındayız. Her şeye anında müdahale etme çağındayız lakin meseleleri çözemiyoruz” dedi.
“DEVLETİN KAYBI 10 MİLYAR LİRA”
Devletin, akaryakıt kesimindeki kaçak ve ihrakiye istismarından ötürü , KDV ve ÖTV’den varsayımı 10 milyar TL’lik kaybı olduğunu anlatan Yağız, “Akaryakıtta yapılan oyunla bir tonda 2 bin 500 liralık avantaj sağlıyorlar. Ortada mal yokken fatura kesiyorlar. Uydurma şirketler kuruluyor. Makamına gidiyorsunuz kimse yok. Şırnak, Mardin, Kilis’teki istisna bölgelerine hiç dokunulmuyor. Orada devleti 1 milyar dolar dolandırabiliyorlar. Bir akaryakıt istasyonunun aylık 20 bin TL sabit masrafı, 10 bin TL güç masrafı var lakin TÜPRAŞ’ın 2-3 puan altında eser satabiliyor. Güç, nakliye, vergi sarfiyatın var, bunlar nerede? Rafineri fiyatları altında satılan eserlerin denetlenmesini istiyoruz. Faal kontrol istiyoruz” diye konuştu.
“KDV DÜŞSÜN, ÖTV’YE GEÇSİN”
Akaryakıtta hem ÖTV hem KDV ödediklerini anlatan Yağız, şu teklifte bulundu: “KDV’nin yüzde 18’den 1’e indirilip ortadaki farkın ÖTV’ye eklenmesini istiyoruz. Böylelikle KDV üzerinden müellif kasada yapılan sahtekarlığın önüne geçilecektir.”
Sektör uzmanları akaryakıtla yapılan usulsüzlüklerin beş kalemde gerçekleştiğini belirtiyor.
1. SAV: KDV İADESİ
Akaryakıtta KDV yüzde 18 olarak uygulanıyor. İstasyonlar aldıkları eserleri dış satış sistemi ile müteahhitlere, kum ocaklarına, fabrikalara ve toptan tüketicilere fatura üzerinden satıyor. Lakin eser teslim edilmiyor. Satış gösterilen bu eserler istasyonda faturasız olarak son tüketiciye satılıyor. İstasyondan toptan alış yapan lakin fiili olarak yakıtı teslim almayan şahıs yada şirket, toptan tüketim nedeniyle faturalarını ibraz ederek devletten KDV iadesi alıyor. Alınan bu KDV iadesi istasyonla paylaşılıyor. Kar hisseleri 60 ila 70 kuruş ortasında değişen dağıtıcı ve bayilerin bu yolla ortalama 7 liralık akaryakıtta 1,26 liralık KDV avantajı yakaladığı belirtiliyor.
2. ARGÜMAN: SARFİYAT GÖSTERME
Firmalar aşikâr bir ölçü harcamayı masraf yazıp buradan da kazanıyorlar. Örneğin 100 ünitelik faturanın 90’ını sarfiyat gösteren bir firma akaryakıt için de beş ünite yazıp masrafı 95 üniteye kadar çıkarıp buradan da kazanıyor. Burada firmalar yeniden almadıkları eser için kesilen faturaları kullanıyor. Güç uzmanları sorunun tahlili için, firmaya kesilen faturalarla firmanın kullanım ölçüsünün karşılaştırılması gerektiğini söylüyor. Kontrollerin artırılmasını öneren uzmanlar otomasyon sistemlerinin, muharrir kasaların denetlenmesinin ehemmiyetini vurguluyor.
3. ARGÜMAN: TÜPGAZ AL, OTOGAZ DİYE SAT
Vergi kaçakçıları misal bir yolu otogazda da kullanıyor. Tüpgaz ile Dökmegaz’ın vergisi otogaza nazaran ton başına 600 lira daha ucuz. Tüpgaz, dökmegaz ve otogazın standart eserler olduğunu, ortalarında bir fark olmadığını belirten uzmanlar tüpgazın halk kullandığı için ucuz satıldığını, fırsatçıların bundan yararlandığını söylüyor. Rafineriden alınan eser tüp bayilerine tüpgaz diye fatura ediliyor lakin tüp gelmiyor. Bu eserler otogaz bayilerine satılıyor. Böylelikle ton başına 600 TL kar elde ediliyor. Uzmanlar, bayilerin otogazı nereye sattığının sorgulanması gerektiğini söylüyor.
4. ARGÜMAN: BALIKÇIYA ÖTV TEŞVİKİ
Türkiye balıkçılık dalını ÖTV’siz mazotla destekliyor. Vergi fırsatçılarının bunu da kullandığı belirtiliyor. Faturayı ’tekneye alıyorum’ diye kesen vergi kaçakçıları eseri iç piyasaya gönderiyor. Böylelikle devletin binlece liralık vergi kaybı ortaya çıkıyor. Uzmanlar, yasa dışı faaliyetler sonucu elde edilen haksız karın, uygulanan cezaların çok üstünde olduğunu belirtiyor.
5. TEZ: DİPLOMATİK MUAFİYET
Diplomatik muafiyet nedeniyle elçilik araçlarından KDV ve ÖTV alınmıyor. Fırsatçılar, diplomatik muafiyet kapsamında vergisiz sunulan eseri elçiliğe teslim ettim diye gösteriyor, etmediği için ÖTV ve KDV’den kayıp yaşanıyor. Eski bir EPDK yetkilisi bu mevzuyla ilgili, vaktinde gönderilmiş üzere gösterilen akaryakıtın faturalarını Amerikan elçiliğine sorduklarını, elçiliğin kesilen faturaların yüzde 98’inden haberdar olmadığını bildirdiğini söyledi. Yetkili, bu mevzuda cezaların caydırıcı olmadığını belirterek, vergi kaçakçılığı yapan şahısların mal varlıklarına tümden el konulması gerektiğini söz ediyor.
KAÇAKÇILIĞIN CEZALARI
1.Ürüne el konuyor
2.Ürün tespit edilemezse bedeli üzerinden müsadere uygulanıyor.
3.Hapis cezası uygulanıyor.
4.İdari para cezası veriliyor.
5.Lisans iptal ediliyor.
6.Maliye uğranılan ÖTV kaybı ve buna ek olarak üç katı vergi cezası kesiyor.
