Bazı Akdeniz ülkelerinde de görülen, Latince ismi “Tulipa clusiana” olan, kırmızı ve beyaz renklere sahip, uzunluğu 60 santimetreye kadar uzayabilen ve doğal ortamında nisan ayında çiçek açan lale tipinin Türkiye’deki tek ömür alanı olan Bornova ilçesindeki Kurutepe mevkisinde yok olduğu 2019 yılında tespit edildi.
“Çelebi lalesi” olarak da bilinen cinsin Bornova’ya yine kazandırılması için 2020 yılında Ege Ziraî Araştırma Enstitüsünce çalışma başlatıldı.
Kontrolsüz toplama ve otlatma nedeniyle yok oldu
“İzmir İli Endemik ve Ender Bitkilerin Korunması ve Gelecek Kuşaklara Aktarılması” projesi kapsamında yürütülen çalışmalarda, son etaba gelindi.
Çalışmayı yürüten Ege Ziraî Araştırma Enstitüsü Biyoçeşitlilik ve Genetik Kaynaklar Kısım Lideri Dr. Erdinç Oğur, çeşidin, denetimsiz toplama ve hayvan otlatılması üzere nedenlerle bölgede yok olduğunu belirlediklerini söz etti.
50 soğandan bin soğana
Üç koldan bu tıbbın tekrar tabiata kazandırılması için çalışma yürüttük. Hem soğandan hem tohumdan hem de doku kültürü çoğaltma sistemiyle istediğimiz sayıya ulaştık. 20 ila 50 soğan ortasında başladık. Yaklaşık 1000 soğana çoğalttık.
Üretilen lale soğanları, toprağa ekilecek
Lale soğanı ve tohumlarının tabiatla buluşması için gün saydıklarını belirten Oğur, şunları kaydetti:
Tarım ve Orman Bakanlığının misyonu doğrultusunda tüm bitkilerimizin, genetik kaynaklarımızın korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması çalışmalarımız var. Her bitki bizim için çok kıymetli. Tabiattan yok olmaması ve gelecek kuşaklara aktarılması gerekmektedir. Bitkiyi korunaklı bir alana aktarmamız lazım. Korunaklı alanlar lakin Doğu Müdafaa ve Ulusal Parklar’da oluyor. Bornova’daki Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar’ın alanı içindeki yaklaşık 500 metrekarelik bir alanda, eylül ayında toprakla buluşturmayı hedefliyoruz. Hem soğan ekeceğiz hem de tohumla çoğaltmayı planlıyoruz. Yaklaşık 1000 soğanı toprakla buluşturacağız. Binlerce tohumu da tıpkı yerde toprağa aktarmayı düşünüyoruz.
